TÜİK yalanları ve enflasyonla ilgili çokça şeyler yazdık bu güne kadar.

Bir de yoksullaşma üzerine.

Hükümet ve işverenler TÜİK’in uydurduğu rakamlar üzerinden zam verince, haliyle alınan ücret, fiyatların yükselişi karşısında iyice eridi ve büyük yoksullaşma gerçekleşti.

Hele emekliler iyice çöktü.

Ekonomistler ve yorumcular, enflasyonun nedenleri, sonuçları ve çeşitleri konusunda çokça şeyler yazdı,  uyarılarda bulundu. 

Ama hükümet çevrelerinden kulak asan olmadı. 

Uygulanan bu ekonomik politika sonucunda olan ve olacakları yazanlardan biri de Türkiye’nin önemli İktisatçılarından Mahfi Eğilmez’di.

Eğilmez, bu hafta enflasyonla ilgili yaşanacak yeni gelişmeyi üç önemli modelle açıkladı.

 Bunlar; Skimpflasyon, Shrinkflasyon ve Greedflasyon.

Mahfi Eğimez’e göre, Türkiye’de özellikle mal ve hizmet fiyatlamaları bu üç kavramla ifade bulacak. 

Gerçi bunlar en az üç yıldır Türkiye’de uygulanan modeller.

Kavramların anlamlarını yazınca, söylediğimin doğruluğu ortaya çıkacak.

Nedir bunlar?

Birincisi; Skimpflasyon: Ürünün fiyatını artırmamış gibi gözükerek ürün kalitesinin düşürülmesi. Böylece etiket aynı kaldığı için, sanki enflasyon ve hayat pahalılığı durmuş havasını yaratarak, olarak özetlenebilir.

İkincisi; Shrinkflasyon: Bunda da ürünün fiyatını artırmamış gibi gözüküp ürünün gramajının düşürülmesi modelidir. Yine üründeki etiket fiyat olarak aynı kalır.

Bu her iki modeli özellikle gıda perakendesinde sık sık görmekteyiz.

Psikolojik bir yan, etiket fiyatı aynı kalıyor, sanki fiyatı artmıyormuş gibi, ama özünde eksilen miktar ya da düşürülen kalite kadar fiyat artıyor. Yani bir nevi psikolojik üçkağıtçılık.

Üçüncüsü; Greedflasyon: Greedflasyon, İngilizcedeki ‘greed’ kökünden geliyor, ‘açgözlülük’ anlamını taşıyor. Greedflasyon  da yüksek enflasyonun yarattığı ortamdan yararlanarak mal ve hizmetlerin fiyatlarını, enflasyonun da üzerinde artırma modelini anlatıyor. 

Son üç yılda, gayrimenkul ve otomotivde olduğu gibi. 

Gerçek enflasyon yüzde 125, ama bu rakam TÜİK’te yüzde 58, gayrimenkucü ve otomotivcide yüzde 250.

2022 Ocak ayından 2023 Temmuz ayına arsa, konut ve otomobil fiyatları en az yüzde 300 artmıştı.

Neler öğrendik neler !..

‘Hepimiz ekonomist olduk’ sloganını kullanan internet sitesi reklamı gibi;

‘nas var nas’ inatlaşmasıyla başlayıp, enflasyonda dünya birincisi yapan, şimdi de ‘nas’ı unutup faizde dünya birincisi haline getiren bu ekonomik model sayesinde, bakalım daha neler öğreteceğiz ve en kötüsü de, acaba daha neler yaşayacağız !..